Türkiye'nin önemli ihracat kalemlerinden biri olan çam fıstığı (künar) hasadı, üreticilerin hayatlarını tehlikeye atarak metrelerce yükseklikteki ağaçlara tırmanmasıyla devam ediyor. Aydın'ın Koçarlı ve Söke ilçeleri başta olmak üzere, birçok bölgede yapılan bu zorlu hasat, ülke ekonomisine büyük katkı sağlıyor. Üreticiler, geçimlerini sağlamak için her yıl bu riski göze alıyor.
Çam Fıstığı Üretiminin Zorlu Süreci
Toplanan kozalaklar, fabrikalarda kırılıp içleri çıkarıldıktan sonra ayıklanarak satışa hazır hale getiriliyor. Yaklaşık 100 kilogram kozalaktan sadece 2 kilogram künar elde edilmesi, bu sürecin ne kadar zahmetli olduğunu gözler önüne seriyor. Bu nedenle çam fıstığının değeri de oldukça yüksek oluyor.
Söke kırsalında çam fıstığı hasadı yapan Akın Arıcı, bu zorlu süreci şu sözlerle anlatıyor:
"Atalarımız bizi bu işe alıştırdı. Çocukluğumdan beri ağaçlara tırmanıyorum. Başka bir işimiz olmadığı için bize zor gelmiyor ama gençler bu işi yapmak istemiyor. Pandemi sonrası her şey pahalandı, ancak bizim ürün fiyatları yeterince artmadı."
Arıcı, iç künarın kilosunun 1.500 TL, kabuklu çam fıstığının 300-350 TL, kozalağın ise 25-30 TL civarında satıldığını belirtiyor. Günlük hasadın, arazinin durumuna göre 5-10 çuval ile 1 ton arasında değiştiğini de ekliyor.
Ölümle Burun Buruna Hasat
Akın Arıcı, bu işin ne kadar tehlikeli olduğunu vurgulayarak şunları söylüyor:
"Bu işi yapanlara günlük 2.500-3.000 TL yevmiye veriliyor. Ancak düşen, sakat kalan hatta hayatını kaybedenler oluyor. Trafik kazalarında da insanlar ölüyor ama araba kullanmaya devam ediyorlar. Biz de bu işi yapmak zorundayız."
Hazine arazilerinde kendilerine tahsis edilen bölgelerde hasat yaptıklarını belirten Arıcı, "Devlet bu arazileri nüfusa göre dağıttı. Biz de bu ağaçlara gözümüz gibi bakıyoruz. Orman yanarsa hem emeğimiz kül olur hem de geçim kaynağımız biter" ifadelerini kullanıyor.
Eşine hasat döneminde yardım eden Dilek Arıcı ise, "Evlendiğimizden beri bu işi birlikte yapıyoruz. Toplaması da dökmesi kadar zor" diyerek, bu zorluğun ailece üstesinden geldiklerini belirtiyor.
Rekolte Düşüklüğü ve Fiyat Artışı
Çam fıstığı tüccarı Serkan Karatosun, bu yıl Türkiye genelinde rekoltenin düşük olduğunu belirterek, "Marmara’da 7-8 bin ton ürün aldık. İklim koşulları nedeniyle rekolte azaldı. İç fıstık geçen yıl 800 TL iken bu yıl 1.300 TL’ye çıktı. Kuraklık nedeniyle önümüzdeki yıllar daha da zor geçebilir" şeklinde konuşuyor.
Çam fıstığı hasadı, zorlu koşullara rağmen birçok ailenin geçim kaynağı olmaya devam ediyor. Ancak rekoltedeki düşüş ve artan maliyetler, üreticileri endişelendiriyor. Yetkililerin bu konuda üreticilere destek olması, hem üretimin sürdürülebilirliği hem de ülke ekonomisine katkısı açısından büyük önem taşıyor.
