Nisan ayında yaşanan beklenmedik zirai don olayı, Türkiye'nin birçok bölgesinde tarım ürünlerini olumsuz etkiledi. Özellikle kuruyemiş sektöründe büyük bir şok yaşanırken, fındık ve kayısı fiyatları adeta tavan yaptı. Iğdır'daki kuruyemiş esnafı, yaşanan bu durumun hem kendilerini hem de tüketicileri zor durumda bıraktığını belirtiyor.
Zirai Don Kuruyemiş Piyasasını Nasıl Etkiledi?
Nisan ayında bazı illerde hava sıcaklıklarının -17 dereceye kadar düşmesi, birçok ürünün donmasına neden oldu. Bu durumdan en çok etkilenenlerden biri de kuruyemişler oldu. Iğdır'da kuruyemiş satışı yapan bir esnaf, yaşanan don olaylarının fiyatları nasıl etkilediğini şu sözlerle anlatıyor:
“Bunun için bir önlemin alınması lazım. Toptancılar mal satmıyor bize. Fiyatlar çok yüksek olduğu için alamıyoruz. Vatandaşımız da tüketemeyecek. Fındığımız kayısımız bu yıl çok yüksek fiyatlardan satılacak. Şu an 450 liraya sattığımız kayısıyı şu an 800 liraya alamıyoruz.”
Zirai donun etkili olduğu iller arasında Malatya, Elazığ, Manisa, İzmir gibi önemli tarım bölgeleri de bulunuyor. Bu durum, kuruyemiş üretiminde ciddi bir azalmaya yol açarak fiyatların yükselmesine zemin hazırladı.
Fındık ve Kayısı Fiyatlarındaki Artışın Sebepleri
Esnaf, özellikle fındık ve kuru kayısı fiyatlarındaki artışın nedenlerini şöyle açıklıyor:
- Kuru kayısı fiyatı toptancıda 800 liraya kadar yükseldi.
- Soğuk hava nedeniyle fındık üretiminde büyük bir azalma yaşandı.
- Malatya'daki dondan dolayı kayısı rekoltesi düştü.
Toptancıların fırsatçılık yaparak mal satmadığını ve yükselen fiyatlardan dolayı vatandaşların kendilerini suçladığını belirten esnaf, yaşadıkları zor durumu şu sözlerle ifade ediyor:
“Fiyatlar çok yüksek olduğu için alamıyoruz. Vatandaşımız da tüketemeyecek. Fındığımız kayısımız bu yıl çok yüksek fiyatlardan satılacak. Şu an 450 liraya sattığımız kayısıyı şu an 800 liraya alamıyoruz. Fındık yine öyle. 600 liraya sattığımız kaliteli fındığı şu an 750- 800 liraya çıkmış fiyatlar. Yani bunun bir önleminin alınması lazım. Bazı toptancılar fırsatçılık yapıyor. Fiyatlar çok yüksek şu an satış da yapmıyorlar. Bu yeni olduğu için daha vatandaş bunun bilincine varamadı. Fiyatlar tam oturmadığı için şu an çok yüksek, vatandaşın da bilgisi yok. Bu konuda bizi suçluyorlar. Esnaf pahalandırdı diyorlar. Ama toptancılardan kaynaklanıyor bu.”
Tüketici Ne Yapmalı?
Yaşanan bu fiyat artışları karşısında tüketicilerin ne yapması gerektiği ise merak konusu. Uzmanlar, tüketicilerin alternatif ürünlere yönelerek veya daha küçük miktarlarda alışveriş yaparak bütçelerini koruyabileceklerini belirtiyor. Ayrıca, devletin bu konuda gerekli önlemleri alarak üreticileri ve tüketicileri desteklemesi gerektiği de vurgulanıyor.
Zirai donun kuruyemiş sektöründe yarattığı bu olumsuz tablo, hem üreticileri hem de tüketicileri derinden etkilemiş durumda. Fiyatların ne zaman normal seviyelere döneceği ise belirsizliğini koruyor. Ancak, uzmanlar, devletin ve sektör temsilcilerinin işbirliği yaparak bu soruna çözüm bulabileceğine inanıyor.
