STGM’den Çarpıcı Rapor: Örgütlenme Özgürlüğü Daralıyor
Sivil Toplum Geliştirme Merkezi (STGM), 20. yılını kutlarken Türkiye’de örgütlenme özgürlüğü ve sivil toplumun durumunu mercek altına alan bir rapor yayınladı. "Örgütlenme Özgürlüğü ve Katılım Hakkı" başlıklı rapor, sivil toplum örgütlerinin karşılaştığı yapısal sorunları ve mevzuat engellerini detaylarıyla ele alıyor.
STGM’nin Misyonu ve Türkiye’de Sivil Toplum
STGM Proje Koordinatörü Murat Özçelebi, kuruluşun üç temel hedefini şöyle özetliyor: Sivil toplumu güçlendirmek, bilgi üretmek ve örgütlenme özgürlüğünü savunmak. STGM, dernek ve vakıflara yönelik danışmanlık hizmetleri, eğitim programları ve kaynak aktarımıyla bu hedefleri hayata geçiriyor. Ancak rapor, son yıllarda sivil toplum alanının giderek daraldığını gösteriyor.
- Yasama süreçlerinde sivil toplumun etkisi: 2021-2022’de sadece iki kanunda sivil toplumun katılımı sağlandı.
- Denetim mekanizmaları: Hak temelli örgütler, diğerlerine göre iki kat daha fazla denetime tabi tutuluyor.
- Mevzuat karmaşası: 300’den fazla katılım mekanizması olmasına rağmen, uygulamada etkisiz kalıyor.
Örgütlenme Özgürlüğü Neden Tehlikede?
Rapora göre, Türkiye’de sivil toplumun karar alma süreçlerine katılımı “sembolik” düzeyde. Özçelebi, “Devlet, sivil topluma kapılarını kapatıyor” diyerek şu tespitleri paylaşıyor:
- Dernekler Kanunu’nun yarısı ceza maddelerinden oluşuyor.
- Bağış toplamak bile izne tabi hale geldi.
- LGBT+ ve hak temelli örgütler, seçici denetimlerle karşılaşıyor.
Buna rağmen, hak temelli örgütlerin kapasitelerinde %10-15’lik bir artış gözlemleniyor. Bu gruplar, uluslararası ağlara dahil olarak ve yerel katılımı artırarak direnç gösteriyor.
STGM’nin raporu, Türkiye’de sivil toplumun geleceği için kritik öneriler sunuyor. Özçelebi, “Demokrasi mücadelesi, örgütlenme özgürlüğünden geçer” diyerek sivil toplumun güçlenmesi için çağrı yapıyor. Önümüzdeki dönemde belediyelerin katılımcı politikaları, bu süreçte kilit rol oynayabilir.
