Kredi Alarmı! Vatandaş Borç Batağında, Bankalar Ne Yapacak?
Bankacılık sektöründe alarm zilleri çalıyor! Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun (BDDK) son verileri, vatandaşın kredi borçlarını ödemekte zorlandığını ve bankaların tahsilat konusunda ciddi bir darboğaza girdiğini ortaya koyuyor. Geçtiğimiz yıl %3,9 olan tahsili gecikmiş alacaklardaki (TGA) artış hızı, bu yılın başından itibaren yaklaşık 6 katına çıkarak endişe verici bir tablo çiziyor. Bu durum, hem bireysel kredi kullanıcılarını hem de bankaların finansal sağlığını tehdit ediyor.
Kredi Batakları Büyüyor: Nedenleri Ne?
TGA'daki artışın haftalık bazda 10 milyar TL'ye yaklaşması, durumun vahametini gözler önüne seriyor. Geçen yıl aylık ortalama 12,3 milyar TL olan TGA artışı, bu yıl 23 milyar TL'ye ulaşmış durumda. 2024 sonunda 294 milyar TL olan bankaların TGA tutarı, 4 Nisan haftasında 358,3 milyar TL'ye yükseldi. Peki, bu ani yükselişin ardında yatan sebepler neler?
- Ekonomik Belirsizlik: Yüksek enflasyon, işsizlik oranlarındaki artış ve gelir eşitsizliği, vatandaşların kredi geri ödeme kapasitesini olumsuz etkiliyor.
- Faiz Yükü: Kredi faiz oranlarındaki artış, mevcut borçların ödenmesini zorlaştırıyor ve yeni kredi kullanımını caydırıyor.
- Yanlış Finansal Planlama: Bazı vatandaşların gelir gider dengesini iyi kuramaması ve plansız harcamalar yapması, borç batağına sürüklenmelerine neden oluyor.
19 Mart Operasyonları Sonrası Şok Etkisi
Bankaların bireysel kredi ve kredi kartı alacaklarının tahsilindeki zorluk, şirketlere ve ticari kredilere de sıçramış durumda. Yılbaşında 177 milyar TL olan TGA tutarı, Nisan başında 207,3 milyar TL'ye yükseldi. Özellikle 19 Mart operasyonları sonrası yaşanan sert dalgalanmalar, TGA artış hızını daha da tetikledi. Haftalık TGA artış hızı %7,2'ye çıkarken, bireysel ve ticari kredilerde haftalık TGA artışının parasal tutarı 9,3 milyar TL'ye ulaştı. Bu da bankaların tahsil edemedikleri kredi alacaklarının son dönemde haftada yaklaşık 10 milyar TL arttığı anlamına geliyor.
Bankaların Kârı Azalıyor, Risk Artıyor
TGA'lardaki artış, bankaların kârlılığını da olumsuz etkiliyor. Geçen yıl aylık ortalama 12,7 milyar TL artan TGA tutarı, bu yıl 4 Nisan itibarıyla aylık 23 milyar TL'ye ulaşarak geçen yılın iki katına yükseldi. Geçen yıl TGA'ların bankaların net kârına oranı %23 iken, bu yılın ilk dört ayı sonunda bu oran %39'a yükseldi. Bu durum, bankaların gelecekte daha temkinli kredi politikaları izlemesine ve kredi verme konusunda daha seçici davranmasına neden olabilir.
Sonuç olarak, vatandaşların kredi borçlarını ödemekte zorlanması ve bankaların TGA oranlarındaki artış, Türkiye ekonomisi için önemli bir risk oluşturuyor. Hükümetin ve ilgili kurumların, ekonomik istikrarı sağlamak, enflasyonu düşürmek ve vatandaşların gelir düzeyini artırmak için gerekli önlemleri alması gerekiyor. Aksi takdirde, kredi batakları daha da büyüyebilir ve bankacılık sektörü ciddi sorunlarla karşı karşıya kalabilir.
