İzmir'de YZ Mucizesi! Fabrika Değil, Sanat Eseri Oldu!
İzmir'in tarihi dokusuyla ünlü Urla ilçesinde, eski bir sabun fabrikası yapay zeka teknolojileriyle adeta bir sanat eserine dönüştürüldü. Vitus Commodities'in Algoritma Fabrikası projesiyle hayata geçirilen bu dönüşüm, kentin kültürel mirasına önemli bir katkı sağlıyor. 1. derece sit alanı içerisinde yer alan bu tarihi yapı, şimdi İzmirlilerin ve ziyaretçilerin hayranlıkla gezdiği bir mekana dönüştü.
Tarihi Fabrikanın Yeniden Doğuşu
19. yüzyılın sonlarından itibaren sabun üretimiyle anılan Urla, zeytin fabrikalarının yanı sıra sabun atölyelerine de ev sahipliği yapıyordu. 1950-1970 yılları arasında inşa edilen bu sabun fabrikası, uzun yıllar boyunca faaliyet gösterdikten sonra kaderine terk edilmişti. Ancak Vitus Commodities'in Urla'ya taşıma kararı almasıyla, bu tarihi yapı yeniden canlandı. Şirket, Algoritma Fabrikası adını verdikleri yeni çalışma alanlarını, bu tarihi fabrikayı dönüştürerek oluşturmaya karar verdi. Böylece, bölgenin kültürel hafızasında önemli bir yere sahip olan bu yapı, yeni komşularına bir hediye olarak sunuldu.
Restorasyon Süreci ve Tasarım
1. derece sit alanı içerisinde yer alması nedeniyle titizlikle yürütülen restorasyon çalışmaları, ONZ Mimarlık tarafından gerçekleştirildi. Temmuz 2017'de başlayan çalışmalar, Haziran 2020'de tamamlandı. Fabrika, kuzeybatı-güneydoğu ve kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan iki dikdörtgen kütlenin oluşturduğu "L" şeklinde bir kurguya sahip. Kaba yontu taşlarla betonarme sistemde inşa edilen iki katlı yapının üzeri beşik çatıyla örtülü ve Marsilya tipi kiremitlerle kaplı. Cephelerin alt sıra pencerelerine kadar sıvalı olması, üst kesimlerde ise sıvasız bırakılması, yapıya özgün bir dokunuş katıyor.
Halka Açık Sanat Alanı ve Müze
Tarihi Sabun Fabrikası'nın sadece bir araştırma laboratuvarı olarak değil, aynı zamanda halkın ziyaret edebileceği ve kullanabileceği bir mekana dönüştürülmesi, tasarımın temel hedeflerinden biriydi. Bu amaçla, avluya bakan cephenin büyük bir kısmı sanat galerisine ayrıldı. Avlu ise, sabun üretimi için kullanılan eski makinelerin, el ilanlarının ve diğer malzemelerin sergileneceği bir açık hava müzesine dönüştürüldü. Bu sayede, yerel halk ve ziyaretçiler, bu tarihi yapıyı deneyimleme fırsatı buluyor. Binanın üretim günlerini anımsatan devasa metal kazanlar da oturma üniteleri olarak yeniden tasarlanarak peyzajda sergileniyor.
- Sanat galerisi
- Açık hava müzesi
- Oturma üniteleri
Proje sorumlusu Ayşe Hanım, "Bu fabrikayı yeniden hayata döndürmek bizim için bir tutkuydu. Yapay zeka teknolojileriyle desteklenen restorasyon sürecinde, tarihi dokuyu koruyarak modern bir yaşam alanı yaratmaya çalıştık. İzmirlilerin bu mirasa sahip çıkacağına inanıyoruz," dedi.
Urla'nın tarihi sabun fabrikasının yapay zeka ile yeniden doğuşu, sadece bir restorasyon projesi değil, aynı zamanda kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması adına önemli bir örnek teşkil ediyor. Vitus Commodities'in bu vizyoner yaklaşımı sayesinde, İzmir'in tarihi ve kültürel zenginlikleri arasında yerini alan bu yapı, ziyaretçilerini büyülemeye devam edecek.
