Fındık Üretimi Alarm Veriyor! İklim Krizi ve Şirketlerin Oyunu Mu?

Türkiye'nin önemli geçim kaynaklarından biri olan fındık üretimi, iklim krizi ve piyasa manipülasyonları nedeniyle zor günler geçiriyor. Çiftçi-Sen, 2025 yılı için fındık maliyetinin kilogram başına 183,12 TL olduğunu belirterek, üreticilerin yaşamlarını sürdürebilmesi için alım fiyatının en az 280 TL olması gerektiğini vurguladı. Peki, fındık üreticisi bu zorlu süreçte neler yaşıyor ve çözüm önerileri neler?

İklim Krizi ve Rekolte Düşüşü: Fındık Üreticisi Alarmda

Çiftçi-Sen, bu yıl yaşanan don, kuraklık ve zararlı istilalarının fındık rekoltesinde yüzde 40-50 oranında düşüşe yol açtığını açıkladı. Özellikle "kahverengi kokarca zararlısı"nın etkisinin büyük olduğu belirtilirken, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın zarar tespit çalışmaları yapmasına rağmen üreticilerin kayıplarını telafi edecek bir adım atılmadığı ifade edildi. Sendika, yaptığı açıklamada iklim krizinin yarattığı olumsuz etkilerin çiftçileri mağdur ettiğini ve mevcut tarım politikalarının sürdürülmesi halinde bu mağduriyetin katlanarak devam edeceğini belirtti.

Fındık hasat dönemi Temmuz sonu, Ağustos başı olmasına rağmen, bazı bölgelerde Nisan ayında yaşanan don nedeniyle fındık doğuşu çok düşük oldu. Kahverengi kokarca zararlısının da eklenmesiyle rekoltenin geçmiş yıllara göre ciddi oranda azalması bekleniyor. Ancak, piyasayı şirketler lehine yönlendirmek isteyenlerin rekolteyi yüksek göstererek alım fiyatlarını baskılamaya çalıştığı iddia ediliyor.

TARSİM Sigortası Üreticiyi Koruyor Mu?

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın zarar tespit çalışmaları yapmasına rağmen, üreticilerin zararlarını karşılamaya yönelik bir adım atılmaması eleştiriliyor. Üreticilerin büyük bir kısmının TARSİM'e primlerin yüksekliği nedeniyle sigorta yaptıramadığı, yaptıranların da TARSİM'den yeterli fayda sağlayamadığı belirtiliyor. Bakan Yumaklı'nın açıklamasına göre, 2006'dan günümüze kadar 27 milyon TARSİM poliçesi düzenlenmiş, devlet TARSİM'e 34,5 milyar lira prim desteği sağlamış, TARSİM ise 33 milyar lira hasar tazminatı ödemesinde bulunmuş. Bu durum, devletin üreticilere değil, sigorta şirketlerine destek verdiği şeklinde yorumlanıyor.

Çözüm Önerileri ve Talepler

Çiftçi-Sen, fındık üreticilerinin sorunlarına çözüm bulmak ve sürdürülebilir bir üretim sağlamak için çeşitli taleplerde bulundu:

Siyasi iktidar, BM Köylü Hakları Deklarasyonu'na uygun davranmalı.
Kooperatif yasasında demokratik reform yapılmalı, FİSKOBİRLİK güçlendirilmeli.
Şirketlere sağlanan teşvikler üreticilere yönlendirilmeli.
Lisanslı depoculuk, şirketlerin değil üreticilerin yararına olacak şekilde düzenlenmeli.
TARSİM prim desteği doğrudan çiftçiye verilmeli, Tarım Sigortaları Yasası yeniden düzenlenmeli.
Devlet, iklim krizinden etkilenen bölgelerdeki üreticilerin zararını karşılamalı, kredi borçlarını faizsiz ertelemeli.
Mevsimlik tarım işçilerinin koşulları iyileştirilmeli, çocuk işçiliği önlenmeli.

Fındık üreticileri, iklim krizi, piyasa manipülasyonları ve yetersiz tarım politikaları nedeniyle zorlu bir süreçten geçiyor. Rekolte düşüşü, artan maliyetler ve düşük alım fiyatları üreticileri mağdur ederken, şirketlerin bu durumdan fayda sağladığı iddiaları gündeme geliyor. Çiftçi-Sen'in çözüm önerileri ve talepleri, fındık üretiminin sürdürülebilirliği ve üreticilerin refahı için önemli adımlar olarak değerlendiriliyor.