Türkiye'de yaşanan depremlerin ardından toplanan Özel İletişim Vergisi (ÖİV) gelirlerinin akıbeti ve 6 Şubat depremlerinden sonra kurulan Deprem Fonu'nun durumu kamuoyunda büyük bir merak uyandırıyor. Toplamda 45 milyar dolar olduğu tahmin edilen deprem vergisinin nereye harcandığı ve Deprem Fonu'nun faaliyetleri hakkında net bir bilgi bulunmaması, şeffaflık konusundaki endişeleri artırıyor.
Deprem Vergisi: 45 Milyar Dolar Nerede?
17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nin ardından hayata geçirilen ve kamuoyunda "deprem vergisi" olarak bilinen Özel İletişim Vergisi (ÖİV), depreme hazırlık yatırımlarının finansmanı amacıyla toplanmaya başlanmıştı. Ancak, AK Parti iktidarıyla birlikte kalıcı hale getirilen bu vergi gelirlerinin, deprem harcamalarına tahsis edilmesinden vazgeçilerek genel bütçeye dahil edilmesi, 45 milyar dolarlık bir soru işaretini beraberinde getirdi.
Ekonomi editörü Zülfikar Doğan'ın analizine göre, bu devasa miktardaki paranın duble yollar dışında nereye harcandığı bilinmiyor. Bu durum, deprem riski altındaki bir ülke için büyük bir endişe kaynağı oluşturuyor. GSM operatörlerinin kullanıcılardan tahsil ettiği faturalara rağmen gerekli altyapı yatırımlarını yapmaması ve iktidarın buna göz yumması da eleştirilen konular arasında.
Deprem Fonu: Varlığı Tartışmalı Bir Kurum
6 Şubat depremlerinin ardından kurulan Deprem Fonu (Afet Yeniden İmar Fonu) ile ilgili bilgiler de Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın sitesinde yer almıyor. Fonla ilgili TBMM'de defalarca verilen soru önergelerinin yanıtsız bırakılması, fonun nereye harcandığına dair şüpheleri artırıyor.
Zülfikar Doğan, fon yönetim kurulunun kimlerden oluştuğu, bugüne kadar ne kararlar aldığı, binasının nerede olduğu, aktarılan bütçe kaynakları, toplanan bağışlar ve hibelerin tutarı gibi bilgilerin hiçbirinin ortada olmadığını belirtiyor. Ayrıca, fonun gelirleri, harcamaları, yönetim kararları gibi konularda kamuoyuyla paylaşılan bir denetim raporu da bulunmuyor.
- Fonun yönetim kurulu kimlerden oluşuyor?
- Bugüne kadar hangi kararlar alındı?
- Fonun binası nerede bulunuyor?
- Aktarılan bütçe kaynakları ne kadar?
- Toplanan bağış ve hibelerin tutarı ne kadar?
Şeffaflık Çağrısı ve Beklentiler
Deprem vergisi gelirlerinin akıbeti ve Deprem Fonu'nun faaliyetleri hakkında kamuoyunun bilgilendirilmesi, şeffaflık ilkesinin bir gereğidir. Halkın vergileriyle toplanan bu kaynakların nereye harcandığının açıklanması, devlete olan güveni artıracaktır. Ayrıca, deprem hazırlık çalışmalarına ayrılan ödeneklerin etkin bir şekilde kullanılması ve denetlenmesi, olası bir felakette can kayıplarını en aza indirmek için hayati önem taşımaktadır.
Bu bağlamda, yetkililerin konuyla ilgili açıklama yapması ve kamuoyunu aydınlatması beklenmektedir. Aksi takdirde, deprem vergisi ve Deprem Fonu, Türkiye'nin gündeminden düşmeyecek ve şeffaflık talepleri giderek artacaktır.
