İzmir'in gözde ilçelerinden Buca, sadece doğal güzellikleriyle değil, aynı zamanda köklü tarihiyle de büyüleyici bir atmosfere sahip. Bu zengin tarihin en önemli tanıklarından biri ise hiç şüphesiz Baltacı Malikanesi. Buca'nın en eski yapılarından biri olan bu malikane, geçmişte padişahları ağırlamış, Cumhuriyet döneminde ise Mustafa Kemal Atatürk'ün isteğiyle eğitim yuvasına dönüşmüş. Şimdi gelin, bu tarihi yapının sırlarla dolu geçmişine doğru bir yolculuğa çıkalım.
Baltacı Malikanesi'nin Gizemli Geçmişi
Baltacı Malikanesi'nin inşası, 19. yüzyılın ortalarına, 1863 yılına dayanıyor. Demostanis Baltacı tarafından yaptırılan bu görkemli yapı, mimarisinde arkeolojiye olan ilginin izlerini taşıyor. Rivayetlere göre, Osmanlı İmparatorluğu padişahı Sultan Abdülaziz, 1863 yılında bu malikaneyi ziyaret etmiş ve Aliotti Bahçesi'ne bakan özel bir kapıdan kabul edilmiş. Hatta, padişahın ziyareti onuruna, bu kapı bir daha kullanılmamış.
Malikane, 1890 yılında Ispartalıyan adlı zengin bir İzmirli tüccar tarafından 120 bin kaimeye satın alınmış. Daha sonra, savaşta ölen çocuklara yuva olması amacıyla İzmir Rum Toplumu'na bağışlanmış. 1922'de yetimhane Yunanistan'a taşınınca, malikane Mustafa Kemal Paşa'ya devredilmiş. Ancak Atatürk, buranın bir okul olarak hizmet vermesini arzu etmiş. Bu nedenle, 1930'lu yıllardan itibaren malikane, eğitim amaçlı kullanılmaya başlanmış.
Köşk Okula Dönüşüyor: Eğitim Yuvası Olarak Yeni Bir Hayat
Cumhuriyet'in ilk yıllarında Milli Emlak'a geçen bina, Gazi Mustafa Kemal'in isteğiyle eğitim amaçlı kullanılmaya başlanmış. İlk olarak "Dilsiz ve Sağırlar Mektebi" olarak hizmet vermiş, ardından pansiyon ve ortaokul olarak kullanılmış. 1930-31 yıllarında Buca Orta Mektebi adıyla kız ve erkek öğrencilerin birlikte eğitim gördüğü bir okul olmuş. 1966'da ise Buca Lisesi olarak hizmet vermeye başlamış. Yıllar içinde farklı eğitim kurumlarına ev sahipliği yapan malikane, 2008 yılından itibaren Buca Fen Lisesi olarak hizmet vermeye devam ediyor.
- 1930-31: Buca Orta Mektebi
- 1966: Buca Lisesi
- 1993: Buca Lisesi Müfredat Laboratuvar Okulu ve Yabancı Dil Ağırlıklı Lise
- 2008: Buca Fen Lisesi
Günümüzde Baltacı Malikanesi
Baltacı Malikanesi, günümüzde Buca Fen Lisesi olarak hizmet vermeye devam ederken, içindeki havuz ve heykeller gibi detaylarla nostaljik atmosferini koruyor. Bu tarihi yapı, sadece Buca'nın değil, İzmir'in de en önemli kültürel miraslarından biri olarak varlığını sürdürüyor.
Buca'nın en eski yapılarından biri olan Baltacı Malikanesi, padişahların konakladığı, Atatürk'ün okul yaptırdığı bir yer olarak tarihe adını yazdırmış. Günümüzde Buca Fen Lisesi olarak hizmet vermeye devam eden bu tarihi yapı, geçmişiyle günümüzü bir araya getirerek Buca'nın kültürel zenginliğine önemli bir katkı sağlıyor. Bu köklü geçmişe sahip yapıyı ziyaret ederek, tarihin izlerini sürmek ve Buca'nın kültürel mirasını yakından tanımak mümkün.
